- Thưa ông, quan sát những luận điểm của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Liên đoàn Lao động Việt Nam, quan điểm của ông về nâng lương tối thiểu như thế nào?
Trong giá thành sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam, tiền lương chiếm 18%, trong khi khu vực ASEAN chỉ khoảng 16%. Chúng ta phải hài hoà lợi ích của người lao động và chủ lao động. Tôi mong muốn mức tăng lương từ 10 – 12% , để đẩy nhanh tốc độ tiền lương tối thiểu đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu, theo lộ trình của chúng ta đến năm 2018.
Theo Nghị quyết của Quốc hội, CPI cố gắng dưới 5%. Tuy nhiên, đến nay CPI chưa đến 2%. Giả sử qua Tết 2016, lạm phát khoảng 3 – 4%, năng suất lao động tăng khoảng 3,7%, thì hai yếu tố cấu thành tiền lương tối thiểu tăng khoảng 7 – 8%. Vì vậy mức tăng trên theo tôi là hợp lý.
- Vậy, nếu phải chốt con số, thì ông ủng hộ con số nào?
Tôi rất muốn giữa VCCI và đại diện công đoàn xác định mức tiền lương tối thiểu tăng 10% là hợp lý. Trước đây tôi cho rằng 10 – 12%, nhưng qua phân tích vừa qua, tôi thấy nâng mức tiền lương tối thiểu của 2016 là 10% thì đảm bảo cho các doanh nghiệp tồn tại phát triển, tránh lợi bất cập hại, giữ việc làm cho người lao động, đảm bảo phát triển ổn định. Người lao động có thể thiệt một chút nhưng ở mức tăng 10% thì cũng đảm bảo nhu cầu và lộ trình là đến năm 2018 tiền lương tối thiểu mới đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu. Như vậy, đảm bảo hài hoà lợi ích của ba chủ thể là người lao động, chủ lao động, và Nhà nước. Không nên nói rằng sự đấu tranh giữa hai bên là xung đột, căng thẳng mà là sự hài hoà lợi ích, nên phải có sự thông cảm và chia sẻ giữa người lao động và chủ lao động.
- Cơ sở nào để nói tăng lương 10% là hợp lý, mà không phải tỷ lệ ít hơn, hay nhiều hơn?
Tám tháng đầu năm, lạm phát là 2%, nhưng phải dự phòng lạm phát cuối năm tăng, có thể khoảng 4%. Tăng năng suất khoảng 3,7% đến 4%. Như vậy, hai yếu tố này đã tăng 8%. Vì thế, tôi cho rằng phải thêm 2% để khuyến khích tăng năng suất lao động, nên tăng 10% là hợp lý. Người lao động và chủ lao động cần chia sẻ để cùng phát triển.
- Mức sống tối thiểu được tính toán trên cơ sở nào?
Cách tính nhu cầu sống tối thiểu của các nước khác nhau. Một số nước tính theo nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và 50% người phụ thuộc. Việt Nam tính theo nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và 70% người phụ thuộc, như vậy là cao hơn 20% các nước khu vực. Một đất nước năng suất lao động đang thấp, tiền lương thấp mà an sinh xã hội đi trước một bước sẽ ảnh hưởng đến tiền lương. Chúng ta cũng cần chú ý đến ưu tiên cho phát triển sản xuất.
- Ông có nghĩ nhu cầu sống tối thiểu của Việt Nam được tính theo mức cao so với khu vực tác động đến sản xuất?
Đúng vậy, như tôi đã trình bày ở trên. Điều đó làm chúng ta phải suy nghĩ để tính toán. Trong xã hội, phải tính xem người lao động gánh thêm bao nhiêu là đủ, nếu cao quá trong khi năng suất lao động thấp thì sẽ có điểm nghẽn trong phát triển kinh tế, làm tăng trưởng chậm lại.
- Theo ông, tăng lương tối thiểu thêm trên 10% tác động thế nào đến ngân sách?
Tăng lương 10% thì cơ bản đáp ứng nhu cầu của người lao động, theo lộ trình. Nếu tăng quá thì doanh nghiệp khó khăn, thu hẹp sản xuất, giảm việc làm, khi đó ngân sách cũng bị ảnh hưởng. Tiền lương là một trong các yếu tố giá thành, tiền lương cao thì việc hội nhập kinh tế, xuất khẩu sẽ khó khăn.
(Theo TBKTSG)
