Đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 do biến chủng Delta khiến việc giãn cách xã hội tại Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh miền Nam đã kéo dài từ 2 đến 3 tháng. Giãn cách, phong toả diện rộng và kéo dài khiến các DN gặp rất nhiều khó khăn và tình hình này không thể kéo dài. So với cùng kỳ năm trước, chỉ số sản xuất ngành công nghiệp (IIP) của Tp. Hồ Chí Minh tháng 8/2021 giảm 49,2%, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giảm 59,4%. Khoảng 18% DN EU đã chuyển đơn hàng ra khỏi Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản, chuỗi cung ứng trong nước và quốc tế bị đứt gãy, người lao động mất việc làm, nông-ngư dân không tiêu thụ được sản phẩm. Nhiều lao động ở các tỉnh không có việc làm, không có lương thực và tiền dự trữ.
Trong tinh thần cao nhất của cộng đồng DN là luôn chung tay với Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, cùng với các tiếp cận chống dịch linh hoạt mới, thì yêu cầu khởi động lại nền kinh tế là rất cấp bách, để đảm bảo cả 03 trụ cột y tế, kinh tế, xã hội như “kiềng 3 chân”, cả ba chân đều cần phải vững mới có thể phòng chống dịch lâu dài. Cộng đồng DN rất hoan nghênh Thủ Tướng Chính Phủ, tại cuộc họp ngày 29/08/2021, đã xác định quan điểm “phải sống chung lâu dài với dịch bệnh, không thể khống chế tuyệt đối, phải thích ứng và có cách làm phù hợp”, tức là chuyển từ mục tiêu “Zero Covid” hiện nay sang mục tiêu “Sống chung với dịch”. Quan điểm này phù hợp với quan điểm của WHO nêu ngày 7/9/2021 và quan điểm của nhiều quốc gia trên thế giới.
Để thực hiện được yêu cầu cấp bách lúc này, các Hiệp hội doanh nghiệp sau khi trao đổi nhiều lần với các DN thành viên và chuyên gia, đã có đề xuất với Thủ tướng Chính phủ “Chiến lược 10 điểm phục hồi sản xuất, kinh doanh an toàn trong bối cảnh chống dịch mới” thống nhất quản lý trên toàn quốc để vừa từng bước phù hợp phục hồi kinh tế, mà vẫn kiềm chế được dịch, cụ thể như sau:
1. Chỉ thị, quy định phòng chống dịch: phải do Trưởng ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 ban hành, thống nhất trên toàn quốc. Bãi bỏ và nghiêm cấm các giấy phép con không đúng quy định. Các tỉnh thành cần thành lập Tổ công tác hỗ trợ doanh nghiệp - là thành viên Ban chỉ đạo phòng chống dịch địa phương, có kênh liên lạc trực tiếp với Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng để kịp thời giải quyết các vấn đề của DN. Ban chỉ đạo phòng chống dịch địa phương, ngoài đại diện như hiện nay, cần bố trí tăng thêm các đại diện của khối kinh tế (Công Thương, Kế hoạch Đầu tư, Nông nghiệp PTNT, Tổ công tác hỗ trợ DN, đại diện các doanh nghiệp và Hiệp hội).
2. Xem xét ban hành chỉ thị mới trên cơ sở điều chỉnh, bổ sung hoặc sửa đổi Chỉ thị số 15, 16 , phù hợp với mục tiêu mới “sống chung với Covid” mà không làm quá tải hệ thống y tế. Bỏ khái niệm hàng hóa thiết yếu trong các chỉ thị này. Không phong tỏa theo vùng rộng mà theo điểm dân cư nhỏ nhất có nguy cơ cao (xóm, tổ dân phố, ngõ phố, khu tập thể, phân xưởng, phòng ban).
3. Xem xét sửa đổi quyết định 2686/QĐ-BCĐQG “Quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp hành chính tương ứng trong phòng, chống dịch Covid-19” cho phù hợp với thực tiễn, với các tiêu chí khoa học và rõ ràng hơn (vì xác định nguy cơ sai sẽ đẫn đến chiến lược sai.
4. Xem xét các mức độ giãn cách mới tùy theo nguy cơ dịch bệnh, năng lực y tế, tình hình & tiến độ tiêm chủng, từng loại hình sản xuất-kinh doanh Các Hiệp hội tin tưởng rằng nếu các đề xuất này được thông qua, sẽ chấm dứt được tình trạng phong tỏa diện rộng kéo dài, giúp DN mở cửa lại an toàn, giảm đáng kể được nguy cơ dịch bùng phát.
5. An toàn để sản xuất – phát huy tính tự chủ và y tế tại chỗ của DN:
- Chính phủ quán triệt các địa phương hướng dẫn các DN áp dụng thống nhất quyết định 2194/QĐ-BCĐQG “Hướng dẫn phòng, chống và đánh giá nguy cơ lây nhiễm dịch COVID-19 tại nơi làm việc và ký túc xá cho người lao động”.
- Quán triệt các địa phương trao quyền chủ động trong mô hình và phương thức tổ chức cũng như vận hành phòng chống dịch cho các tổ chức/doanh nghiệp. Khuyến khích DN lập bảng chấm điểm các tiêu chí để tự đánh giá.
- Bộ Y tế ban hành công điện và hướng dẫn rõ ràng cho DN áp dụng đồng bộ toàn quốc về quy tắc test Covid trong nhà máy/DN. Trong đó, quy định rõ về tỷ lệ số công nhân phải test, thời gian test 7 ngày/lần, cụ thể cho các trường hợp: chưa tiêm vaccin, đã tiêm 1 mũi và đã tiêm 2 mũi.
- Xây dựng các trạm y tế lưu động tại các khu công nghiệp. Tăng cường trang thiết bị và năng lực cho các cán bộ y tế cơ sở.
6. Xử lý theo điểm, không dàn trải:
- Chính phủ quán triệt các địa phương không cực đoan đóng cửa DN nếu lây nhiễm chỉ trong phạm vi hẹp của 1 dây chuyền/phân xưởng/bộ phận riêng biệt.
- Giải thích rõ cho các địa phương chỉ đạo trong 2787/QĐ-BCĐQG “Hướng dẫn các phương án phòng, chống dịch khi có trường hợp mắc COVID-19 tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, khu công nghiệp”: “phong tỏa tạm thời toàn bộ CSSXKD, KCN hoặc từng phân xưởng/dây chuyền sản xuất/tổ sản xuất/khu vực sản xuất/vị trí làm việc có trường hợp mắc bệnh (F0) trên cơ sở tình hình thực tế” nghĩa là chỉ khoanh vùng và xử lý điểm có ca bệnh, các bộ phận không bị ảnh hưởng hoạt động bình thường có kiểm soát.
7. Quản lý số:
- Chính phủ chỉ đạo chặt chẽ thực hiện đúng tiến độ yêu cầu trong NQ 105/NQ-CP ký ngày 9/9/2021: “Bộ Thông tin Truyền thông “xây dựng nền tảng công nghệ số để tích hợp….tiêm chủng, xét nghiệm, khai báo y tế, cấp luồng xanh, chứng chỉ xanh… hoàn thành trong tháng 9” - để gộp Sổ sức khỏe & Giấy thông hành điện tử, tiêm chủng, kê khai y tế, đi đường trên 1 phần mềm duy nhất để quản lý theo mã QR Code xanh thống nhất trên toàn quốc, không để mỗi tỉnh 1 phần mềm, vừa tốn kém, vừa kém hiệu quả.
- Chính phủ chỉ đạo các cơ quan, ban ngành, địa phương chấp thuận các các văn bản scan, gửi online để được giải quyết các thủ tục phục vụ sản xuất kinh doanh và hành chính trong thời gian dịch cho tới khi thực hiện dịch vụ công cấp độ 4; chỉ đạo các Bộ ngành và các địa phương phải triển khai dịch vụ công cấp độ 4 chậm nhất Quý I năm 2022.
8. Người lao động:
- Chính phủ quán triệt các địa phương ưu tiên tiêm vắc-xin cho người lao động, sau tuyến đầu chống dịch, người già và người có bệnh nền. Ưu tiên tiêm cho các DN đang thực hiện 3 tại chỗ.
- Chính phủ thống nhất và quán triệt các địa phương việc tạo cơ chế thông thoáng, thống nhất giữa các tỉnh - để thuận lợi việc đi lại của người lao động trong chuỗi sản xuất, cung ứng (nhất là các địa phương có sản xuất nông-thuỷ sản), áp dụng việc test Covid âm tính thay vì cách ly 14 ngày.
- Người lao động đã tiêm 2 mũi vắc xin, hoặc người đã khỏi Covid trong vòng 6 tháng (có chứng nhận của bệnh viện, hoặc xét nghiêm có kháng thể chống virus SAR-COV 2 trong máu và virus âm tính, những người này sau 6 tháng cần tiêm vắc xin) được cấp mã QR Code xanh để được làm việc và đi lại ở tất cả các vùng. Nếu từ vùng có nguy cơ cao hơn đến vùng có nguy cơ thấp hơn cần xét nghiệm âm tính
- Đơn giản hoá quy trình và thủ tục cấp phép cho chuyên gia và nhà quản lý nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam. Công nhận hộ chiếu vắc xin cho các chuyên gia, nhà quản lý nước ngoài vào Việt nam để làm việc.
9. Giao thông vận tải:
- Chính phủ chỉ đạo chặt chẽ thực hiện đúng tiến độ yêu cầu trong NQ 105/NQ-CP: Bộ GTVT “chủ trì….ban hành hướng dẫn quy định về giao nhận, vận tải trong điều kiện phòng chống dịch Covid…trong tháng 9/2021”.
- Chỉ đạo các địa phương bãi bỏ các hạn chế về vận tải hàng hóa giữa các vùng. Chỉ kiểm tra tại điểm đầu và điểm đến. Nếu đến từ các vùng có dịch, tuân thủ 5K + xét nghiệm âm tính trong 72 giờ + nguyên tắc “bong bóng” (không tiếp xúc). Các vùng khác chỉ cần 5K.
- Quy định cụ thể các điều kiện về vận chuyển người giữa các vùng có nguy cơ khác nhau.
10. Các biện pháp hỗ trợ DN để phục hồi sản xuất-kinh doanh:
Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Lao động-Thương binh và xã hội, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải, các bộ ngành liên quan và đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện các biện pháp đã nêu trong Nghị quyết 105/NQ-CP nhanh chóng, có tiêu chí để kiểm tra tiến độ và hiệu quả thực hiện:
- Chính sách hỗ trợ lãi suất ngân hàng, gia hạn nợ cho các DN, HTX, hộ kinh doanh bị ảnh hưởng nặng bởi dịch bệnh.
- Miễn, giảm, hỗ trợ liên quan đến: BHXH, kinh phí công đoàn (Các Hiệp hội cũng đã có văn bản báo cáo-kiến nghị gửi tới Thủ tướng Chính phủ ngày 30/8/2021 kiến nghị về các hỗ trợ của Công đoàn; và văn bản gửi Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ngày 6/9/2021 kiến nghị về hỗ trợ của BHXH Việt Nam)
- Miễn, giảm các loại thuế, phí, tiền điện, nước...
Danh sách 14 Hiệp hội cùng gửi thư kiến nghị bao gồm: Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas), Hội Lương thực thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh (FFA), Hiệp hội Thực phẩm Minh Bạch (AFT), Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội DN Điện tử Việt Nam (VEIA), Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA), Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao, Hiệp hội Da giày Túi xách Việt Nam (LEFASO), Hội Mỹ nghệ và Chế biến Gỗ Tp.Hồ Chí Minh (HAWA), Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VFA), Hiệp hội Sữa Việt Nam (VDA), Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) và Hiệp hội Chè Việt Nam (VITAS).
Đính kèm: Thư gửi Thủ tướng của 14 Hiệp hội
