Kể từ khi nhậm chức trở lại với vai trò Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ, ông Trump đã ký ban hành nhiều sắc lệnh hành pháp có tác động sâu rộng, bao gồm kế hoạch tinh giản bộ máy liên bang và cơ cấu lại các cơ quan chính phủ. Tuy nhiên, mối quan tâm đặc biệt của ngành dệt may hiện nay tập trung vào chính sách thương mại mới, theo đó Tổng thống Trump dự kiến áp dụng thuế quan đối với một số đối tác thương mại chủ chốt, bao gồm cả Mexico.
Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng áp thuế đối với hơn 380 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc, kéo theo việc hai quốc gia phải tiến hành đàm phán và ký kết Thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào đầu năm 2020. Bên cạnh đó, ông cũng thúc đẩy việc thay thế Hiệp định NAFTA bằng Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), với mục tiêu tạo ra một môi trường thương mại cân bằng hơn, hỗ trợ việc làm tại Hoa Kỳ và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong khu vực Bắc Mỹ.
Bước sang năm 2025, chính sách thương mại của ông Trump tiếp tục theo hướng cứng rắn hơn nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng cán cân thương mại và bảo hộ ngành sản xuất trong nước. Theo đó, mức thuế 25% từng hai lần bị trì hoãn đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada (nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của USMCA) đã chính thức có hiệu lực từ ngày 2/4. Tổng thống gọi mốc thời gian này là “Ngày Giải phóng nước Mỹ.”
Ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng denim
“Ít người tiêu dùng biết rằng Mexico là nguồn cung cấp denim chủ chốt cho Hoa Kỳ. Trong năm 2023, nước này là đối tác xuất khẩu denim (thành phần từ 85% cotton trở lên) lớn nhất vào Mỹ, với kim ngạch gần 56 triệu USD,” ông Javier Palomarez, Tổng giám đốc Hội đồng Doanh nghiệp gốc Mỹ Latin, chia sẻ. “Nếu thuế quan được áp dụng rộng rãi lên các sản phẩm hoặc nguyên vật liệu liên quan đến denim, chi phí nhập khẩu từ Mexico sẽ tăng đáng kể.”
Mặc dù có nhiều bất ổn, một số doanh nghiệp trong ngành vẫn giữ thái độ lạc quan và tiếp tục triển khai kế hoạch mở rộng.
Artistic Milliners (AM) – tập đoàn dệt may có trụ sở chính tại Pakistan – gần đây đã mở rộng hoạt động sang Mexico thông qua việc mua lại nhà máy Dickies (VF Corporation) tại thành phố Parras. Công ty đã đầu tư nâng cấp tổ hợp rộng 10 mẫu đất với hai nhà xưởng, đồng thời tái khẳng định cam kết đầu tư lâu dài vào khu vực này.
Ông Sergio Turbay – Phó Chủ tịch Chiến lược toàn cầu của AM – cho biết: “Chúng tôi vẫn duy trì hoạt động bình thường. Việc đầu tư tại Mexico mang lại giá trị gia tăng và được các đối tác đánh giá cao. Vì vậy, chúng tôi vẫn kiên định với kế hoạch mở rộng sản xuất tại khu vực này.”
Tương tự, thương hiệu thời trang denim Ética có trụ sở tại Los Angeles và nhà máy tại Puebla (Mexico) cho biết họ vẫn đang “tiếp tục hoạt động như thường lệ.” Một đại diện chia sẻ: “Chúng tôi vẫn chờ thêm thông tin cụ thể. Hiện CEO của chúng tôi chưa thể hiện lo ngại rõ rệt và chúng tôi có sự linh hoạt nhất định do quy mô nhỏ hơn các đối thủ lớn.”
Rủi ro hiện hữu
TS. Sheng Lu – chuyên gia ngành may mặc tại Đại học Delaware – đánh giá rằng nếu các sản phẩm denim từ Mexico bị áp thuế mới, tính cạnh tranh về giá sẽ suy giảm, đặc biệt trong phân khúc phổ thông – nơi người tiêu dùng rất nhạy cảm với giá. Theo nghiên cứu “Báo cáo Điểm chuẩn Ngành thời trang 2024” của ông, Mexico hiện là một trong những nguồn cung chính cho thị trường Mỹ, nhưng các sản phẩm tương đương từ các quốc gia châu Á như Bangladesh hoặc Trung Quốc vẫn hiện diện rộng rãi.
Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm “Made in Mexico” vẫn sử dụng sợi và vải từ Mỹ theo chuỗi cung ứng khu vực, do đó nếu nhu cầu đối với sản phẩm denim Mexico giảm sút, ngành dệt trong nước cũng có thể chịu tác động gián tiếp.
TS. Lu cho biết, vấn đề lớn hơn nằm ở sự thiếu ổn định trong chính sách thương mại. “Không có quốc gia nào là điểm đến ‘an toàn’ cho hoạt động sourcing. Việc đa dạng hóa nguồn cung – vốn là giải pháp phổ biến trước đây – cũng không còn hiệu quả nếu bất kỳ quốc gia nào cũng có thể trở thành mục tiêu áp thuế tiếp theo.”
Lao động: thách thức không thể bỏ qua
Mexico từng là điểm đến sản xuất hấp dẫn nhờ chi phí lao động cạnh tranh (6–8 USD/giờ, đã bao gồm phụ cấp) và cơ cấu dân số trẻ (gần 42 triệu người dưới 19 tuổi). Tuy nhiên, chi phí nhân công đang gia tăng, phần lớn do các điều khoản USMCA yêu cầu nâng chuẩn tiền lương và quyền lợi lao động.
Ông Erik Kingsley – chuyên gia luật lao động – cảnh báo rằng mức thuế 25% sẽ khiến các doanh nghiệp Mỹ phải cân nhắc lại hoạt động tại Mexico, từ đó dẫn đến nguy cơ mất việc, đình trệ đơn hàng hoặc chuyển dịch sản xuất sang các quốc gia khác như khu vực Trung Mỹ hoặc châu Á.
Ông cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp cần chuẩn bị cho khả năng gián đoạn và rủi ro pháp lý phát sinh từ chính sách thương mại mới này. Ngoài ra, nếu giá nhập khẩu tăng mạnh, các nhà bán lẻ tại Mỹ có thể đối mặt với áp lực tài chính, cắt giảm nhân sự hoặc phải tăng giá bán – ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng.
Dù có nhiều thách thức, bà Patricia Medina – Giám đốc điều hành Aztex Trading (Mexico) – cho rằng Mexico vẫn là trung tâm sản xuất chiến lược cho các thương hiệu định hướng bền vững và minh bạch. “Thế giới đã thay đổi nhiều so với thời kỳ NAFTA, nhưng Mexico vẫn đóng vai trò trọng yếu – đặc biệt với những đối tác có tầm nhìn dài hạn,” bà Medina nhấn mạnh.
