Những cuộc tranh luận gay gắt giữa một bên là VCCI và các Hiệp hội ngành nghề với một bên là Tổng liên đoàn LDVN về cái gọi là " Lương tối thiểu" thời gian qua chưa kịp lắng xuống thì nay lại đang sắp diễn ra nữa vào đầu năm 2016, dường như đang hướng dư luận nhìn nhận một cách thiếu thiện chí, thậm chí rất sai lệch về phía các doanh nghiệp và giới chủ sử dụng lao động.
Chưa khi nào giới doanh nghiệp cảm thấy bất an và luôn trong tâm trạng đầy lo lắng như hiện nay khi theo dõi diễn biến các cuộc tranh luận kia bởi nó có quan hệ sinh tử đối với vận mệnh các doanh nghiệp.
Thực sự có phải giới doanh nghiệp sợ trả lương tối thiểu cho người lao động mà luôn tìm cách để trì hoãn nó? Hoàn toàn không phải như vậy. Bởi chỉ trừ các doanh nghiệp đang bên bờ vực của sự phá sản thì mới không đủ tiền hoặc không còn tiền để trả công cho công nhân theo mức tối thiểu kia. Còn lại, có nơi nào lấy mức lương tối thiểu để trả cho người lao động đâu. Vì nếu trả như thế thì cũng có nghĩa là những nơi ấy đang trên đường đi tới sự sụp đổ rồi. Thực tế thu nhập bằng tiền hiện nay của công nhân trực tiếp sản xuất ở các doanh nghiệp đang cao hơn từ 1,5-2 lần lương tối thiểu mà chính các vị ở TLD cũng phải thừa nhận như vậy. Thế thì tại sao doanh nghiệp lại sợ hãi đến mức gần như bấn loạn lên vậy? Những người hưởng lương từ Ngân sách nhà nước sẽ không hiểu nhiều lắm về vấn đề này bởi họ ít bị tác động vì mọi thứ đã có ngân sách nhà nước chi trả rồi. Nhưng còn các doanh nghiệp thì hoàn toàn khác. Gía như Nhà nước chỉ qui định các doanh nghiệp không được trả lương cho người lao động dưới mức tối thiểu mà không bị chi phối hay ràng buộc thêm các yếu tố nào khác nữa thì giới doanh nghiệp không quá bận tâm tới những cuộc tranh cãi ấy. Nhưng không, điều cốt lõi mang tính sinh tử đối với các doanh nghiệp lại không nằm ở trung tâm các cuộc tranh luận mà ẩn nấp phía sau cái gọi là" lương tối thiểu" và dường như mọi người ít để ý tới hoặc không biết đầy đủ về nó đã thực sự làm các doanh nghiệp choáng váng và sợ hãi như thế nào. Đó là các loại phí BHXH, BHYT, BHTN, kinh phí Công đoàn...cứ bỗng nhiên ngấm ngầm, lần lượt tăng theo tỷ lệ thuận với "lương tối thiểu" ấy. Trừ các doanh nghiệp có hàm lượng chất xám cao, có thể lợi nhuận thu được khá, còn hầu hết các doanh nghiệp Việt nam, chỉ ở mức từ 3-5 %. Trong khi đó, tỷ lệ của các loại phí kia hàng năm đều liên tục tăng từ 12-14-16 % thì thử hỏi làm sao các doanh nghiệp có thể chịu đựng nổi được nữa. Thực sự nó đã phá vỡ đi từng mảng lớn tài chính của các doanh nghiệp vốn lâu nay chẳng tích tụ được bao nhiêu, nay càng bị khánh kiệt thêm. Điều lo lắng, sợ hãi nhất của các doanh nghiệp là ở đó chứ không phải là không muốn trả " lương tối thiểu" cho người lao động như nội dung các tranh luận kia.
Năm 2018, nếu Đạo luật các loại phí bảo hiểm phải tính trên tổng thu nhập được thực hiện thì thực sự sẽ là cơn " Đại hồng thủy" kinh hoàng đối với các doanh nghiệp, nó sẽ cuốn phăng đi mọi nguồn lời lãi của doanh nghiệp, cuốn phăng đi mọi nguồn lợi tức của các Cổ đông mà bao năm chắt chiu vun vén, gom góp được ít tiền mua Cổ phiếu doanh nghiệp. Bởi số tiền đóng các loại phí này lớn gấp bội lần số lãi hàng năm mà doanh nghiệp có thể thu được. Còn người lao động, liệu có hào hứng? Thử làm phép tính thu nhập trung bình của một công nhân may trong Công ty hiện nay( gồm lương, thưởng ) khoảng 6,5 triệu đồng/ tháng. Khi đóng bảo hiểm theo tổng thu nhập thì các cá nhân đó phải trừ tiền lương khoảng 700.000 đồng/ người/ tháng( trước đây chưa đầy 350.000 đồng/ người/ tháng), điều này có lẽ chẳng mấy ai đồng tình. May Sông hồng luôn tự hào là một doanh nghiệp lớn có hàng vạn lao động, lời lãi mỗi năm trên 150 tỷ đồng để có thể nộp Ngân sách nhà nước gần 60 tỷ đồng mỗi năm. Cổ tức các Cổ đông được nhận hàng năm luôn từ 25-30%. Mỗi dịp Tết đến, ai cũng hồi hộp vui mừng chờ đón tiền lương, tiền thưởng, người thấp nhất cũng được trên dưới 15 triệu. Nhưng nếu phải đóng các loại bảo hiểm và phí Công đoàn theo tổng thu nhập thì mức đóng các phí ấy sẽ tăng lên phi mã, từ xấp xỉ 150 tỷ năm 2015, sẽ tăng lên 285 tỷ( áp thử vào năm 2016). Lời lãi của Công ty coi như hết. Thuế TNDN cho nhà nước, hết. Cổ tức của các Cổ đông, hết. Các khoản tiền thưởng cho công nhân cuối năm cũng hết. Đang từ một doanh nghiệp mạnh, lập tức sẽ trở thành doanh nghiệp yếu kém cùng với nhiều hệ lụy, trắc trở khôn lường tiếp tục phía sau. Bao kế hoạch dự kiến đầu tư tiếp mở rộng sản xuất để thu hút thêm nhiều thanh niên nghèo khó vùng nông thôn đành phải gác lại. TPP và các cánh cửa hội nhập khác, bao năm Chính phủ nhọc nhằn tìm đường cho các doanh nghiệp Việt hội nhập với thế giới bên ngoài, có thể sẽ chỉ là những ước mơ rất xa vời với họ, bởi với thể trạng tài chính kiệt quệ như thế cùng với các định chế do các cơ quan Nhà nước đưa ra luôn làm doanh nghiệp trong tình trạng bất ổn. Lòng các doanh nghiệp sẽ rất đau khi bất lực, không thể làm được những điều gì tốt hơn nữa cho Đất nước, cho dân tộc, cho những người công nhân nhỏ bé của mình đang hàng ngày chát mặn mồ hôi sẻ chia mọi gian nan cùng doanh nghiệp.
Tha thiết đề nghị các cơ quan hoạch định chính sách cấp Quốc gia và các nhà khoa học hãy dành thời gian nghiên cứu thấu đáo hơn nữa các vấn đề hết sức hệ trọng này. Xin được tách rời giữa lương tối thiểu với mức và lộ trình đóng các loại phí bảo hiểm. Xin đừng bắt các doanh nghiệp phải chết. Bởi dù sao, năm 2017, 2018 chỉ mới sắp tới.
Bùi Đức Thịnh- Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần may Sông hồng.
