Là nước có độ mở kinh tế rất cao, hội nhập rất sâu vào kinh tế toàn cầu, Việt Nam khó tránh khỏi những tác động từ cuộc xung đột Nga – Ukraine. Tất cả các lĩnh vực kinh tế và sản xuất, trong đó có ngành dệt may sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi những biến động thị trường tới tăng trưởng, phát triển, hợp tác kinh tế thương mại, cũng như xuất nhập khẩu hàng hóa.
Như đã biết, cả Nga và Ukraine đều là những đối tác thương mại truyền thống và quan trọng của Việt Nam tại khu vực Á – Âu. Xét về kim ngạch thương mại, Nga xếp ở vị trí thứ 1, Ukraine xếp ở vị trí thứ 6. Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Nga năm 2021 đạt 5,5 tỷ USD tăng 13,8% so với năm 2020. Trong đó, xuất khẩu đạt 3,2 tỷ USD (tăng 13,2%) và nhập khẩu đạt 2,3 tỷ USD (tăng 14,9%). Riêng hàng dệt may xuất khẩu sang Nga đạt 339 triệu USD. Đối với thị trường Ukraine, năm 2021, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 720,5 triệu USD (tăng 50,6% so với năm 2020), trong đó xuất khẩu từ Việt Nam đạt 344,6 triệu USD (tăng 21%), nhập khẩu từ Ukraine đạt 375,8 triệu USD (tăng 94,2%). Hàng dệt may xuất khẩu sang Ucraina đạt 8,7 triệu USD.
Cuộc xung đột Nga – Ucraina đang gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp làm hàng XNK đi 2 quốc gia này. Đó là:
- Vận tải hàng hóa ách tắc, cước phí tăng cao:
Cuộc xung đột này đang là một trong những nguyên nhân chính làm tăng giá trên thị trường một số mặt hàng nhiên liệu, nguyên liệu phục vụ sản xuất, tiêu dùng như khí đốt – dầu mỏ, xăng dầu dẫn đến chi phí logicstic tăng cao. Về vận chuyển, lưu thông hàng hóa, hiện một số hãng tàu đã từ chối nhận đơn hàng vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đi Nga, dẫn đến hàng hóa không xuất khẩu được, chậm thu tiền hàng để quay vòng sản xuất. Có nhiều DN có đơn hàng XK đi Nga, hiện đã sản xuất xong và sãn sàng để XK, nhưng không có hãng vận tải nào nhận hàng XK đi Nga. Ngoài ra, việc cấm vận hàng không cũng sẽ dẫn đến các hãng hàng không phải chọn đường bay dài hơn, chi phí tăng, áp lực gia tăng lên hệ thống vận chuyển logistics toàn cầu và giá cả hàng hóa.
- Khó khăn về thanh toán các hợp đồng thương mại:
Do liên tiếp trong thời gian vừa qua, Mỹ và các nước phương Tây đã đưa ra hàng loạt lệnh trừng phạt nhắm vào hệ thống ngân hàng – tài chính của Nga như cấm giao dịch bằng đồng USD với các ngân hàng lớn của Nga như Sberbank, VTB,…; hạn chế huy động vốn thông qua thị trường Mỹ; đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga … Tỷ giá đồng Rub biến động, mất giá rất mạnh khiến một số nhà nhập khẩu của Nga đề nghị tạm dừng thanh toán trong 2-3 tuần để chờ tình hình ổn định.
Vì vậy, nhiều ngân hàng của Việt Nam lo ngại Ngân hàng Nga không thể thanh toán cho các đơn hàng XK đi Nga nên không dám đứng ra nhận bảo lãnh. Ngoài ra, các đơn vị chuyển phát nhanh như Fedex hay DHL cũng không nhận vận chuyển chứng từ xuất hàng, nên Ngân hàng Nga cũng khó nhận được bộ chứng từ xuất khẩu để thanh toán cho DN Việt Nam.
Do đó, ngày 7/3/2022, Vitas đã gửi công văn số 11/2022/VITAS-CS lên Bộ Công thương đề xuất, kiến nghị giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp như sau:
- Chính phủ và Bộ Công thương có giải pháp giảm chi phí logisctic nội địa như giá cước vận tải, cắt giảm chi phí cảng biển, bến bãi.
- Tác động đến các hãng vận tải nước ngoài cắt giảm cước vận tải biển, giảm các phụ phí liên quan đến Logisctic.
- Tìm phương thức xuất khẩu khác cho DN như đường sắt.
- Thông tin kịp thời những chủ trương của Nhà nước, dự báo tình hình, giải pháp của các Bộ, ngành để doanh nghiệp xuất, nhập khẩu với Nga và Ucraina biết và tìm cách thích ứng.
File đính kèm: Công văn số 11/2022/VITAS-CS
